TKDK Tarım Ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu
TKDK tarimsal kirsal kalkinma destekleri
TKDK tarimsal kirsal kalkinma destekleri, Türkiye'deki varlık amacı AB ve uluslararası kuruluşlardan sağlanan kaynakların Türkiye'de kırsal kalkınma programlarının uygulanmasına yönelik faaliyetlerde kullanılmasını sağlamaktır. 2008‘ de Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen, Avrupa Birliği Katılım Öncesi Yardım Fonları ile desteklenecek Tarım ve Kırsal Kalkınma Programını (IPARD) uygulayacak olan kurumdur.
IPARD (KIRSAL KALKINMA PROGRAMI) I
» Ortak Tarım Politikası ve gıda güvenliği, veterinerlik ve bitki sağlığı ile ilgili alanlara ilişkin topluluk standartlarının uygulanması ve tarım sektörünün sürdürülebilirliğine katkı sağlanması.
» Tarım-çevre tedbirlerinin ve yerel kırsal kalkınma stratejilerinin uygulanması için yapılan faaliyetlere katkı sağlanması.
» Kırsal ekonominin gelişimini destekleyerek, kırsal alanların sürdürülebilir kalkınmasına katkı sağlanması amaçlarıyla oluşturulmuştur.
»IPARD desteklerine öncelikli ilde faaliyette bulunan tarımsal işletme (özel ve tüzel kişi), 250’den az çalışanı ve yıllık cirosu 25 Milyon TL’nin altında olan işletme; Ulusal Çiftçi Kayıt Sistemine (ÇKS), Hayvan Kayıt Sistemine ve Ulusal Vergi Sistemi’ ne kayıtlı olması şartıyla (Vergi Levhası), 65 yaşından küçük olan ve Mesleki yeterliliği olan (üniversite diploması veya 3 yıl mesleki hizmet kaydı, vergi ve SGK borcu bulunmaması, Gıda Üretim İzin Belgesi, ÇED (Çevresel Etki Değerlemesi) Raporu) girişimciler başvurabilir.
IPARD I 2008-2014 yıllarını kapsamaktadır. IPARD I desteklerinin kapsadığı konular şu şekildedir.
» Süt Üreten Tarımsal İşletmelere Yatırım
» Et Üreten Tarımsal İşletmelere Yatırım
» Süt ve Süt Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
» Et ve Et Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
» Meyve ve Sebzelerin İşlenmesi ve Pazarlanması
» Su Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması
» Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve Geliştirilmesi
» Yerel Ürünler ve Mikro İşletmelerin Geliştirilmesi
» Kırsal Turizm
» Kültür Balıkçılığının Geliştirilmesi
IPARD I kapsamında girişimcilerin harcamaları ve yatırımları %50-65 oranındadır. Bu oran sektörler arasında ve projelere göre değişme göstermektedir. İşletmenin yeni kurulması ya da daha önceden var olması önem taşımamaktadır. Ayrıca başlangıç yatırımı açısından da anlaşmalı bankalardan kredi kullandırılmaktadır.
IPARD I programı 2015 itibariyle sona ermiş bulunmaktadır. Programın başlangıçından beri 3 milyar euro destek sağlanmıştır. Türkiye’nin ekonomisini ve coğrafi özelliklerini göz önüne alırsak ekonomideki en büyük payın tarım ve hayvancılık sektörü olduğunu söylemek yanlış olmaz. Verilen bu destek ekonomi içinde oldukça önemli bir paya sahiptir.
IPARD Programının devamı için 2014-2020 anlaşması yapılmıştır. Bu anlaşma 2015 Eylül ayı itibariyle IPARD II olarak açıklanacaktır.
IPARD (KIRSAL KALKINMA PROGRAMI) II
Avrupa Birliği(AB) tarafından ülkemize sağlanan katılım öncesi mali yardımlar kapsamında; tahsis edilen hibe destekleri, IPARD altında verilmektedir. “2014-2020 Dönemi IPARD Programı” Ocak 2015 tarihinde Avrupa Komisyonu tarafından onaylanmıştır.
IPARD II’nin Eylül 2015 ayında çağrıya çıkması planlanmaktadır. IPARD I’de var olan destek konuları IPARD II’de de olacak. IPARD II programına bazı yenilikler getirilmiştir. IPARD I programında en yüksek destek limiti %65 iken, IPARD II’de destek limiti %70’e çıkmaktadır.
IPARD II’de yeni sektörler de desteklenecektir. Daha önce IPARD I programında olmayan fakat IPARD II’nin kapsamına alınan bazı sektörler vardır. IPARD I’de desteklenen sektörlere ek olarak yumurta tavukçuluğu, kaz yetiştiriciliği, yenilenebilir enerji desteği de eklenmiştir. Yenilenebilir enerji desteğinden belediyeler yüzde yüz yararlanabilecek. 2014-2020 döneminin toplam fonu 801.000.000 euro olarak belirlenmiştir.
IPARD II PROGRAMINDA YER ALAN TEDBİRLER
» Tarımsal İşletmelere Yatırım Tedbiri
» Üretici Örgütlerinin Kurulmasına Destek Tedbiri
» Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması Tedbiri
» Tarım Çevre – İklim- Organik Tarım Tedbiri
» LEADER Tedbiri
» Kırsal Altyapı Hizmetleri Tedbiri
» Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme Tedbiri
» Teknik Destek Tedbiri
» Eğitimin Geliştirilmesi ve Danışmanlık Hizmetleri Tedbirleri
IPARD II’de sektör yaklaşımı benimsenmiştir. Bu nedenle IPARD programında alt-tedbir kavramı ortadan kalkmıştır. Tüm tedbirlerde, “motorlu araçlar” uygun harcama kapsamı dışına alınmıştır.
Tarımsal İşletmelere Yatırım Tedbiri
Manda sütü üretimi (en fazla 50 baş), yumurta tavukçuluğu (en az 20.000 ve en fazla 100.000 tavuk) ve kaz yetiştiriciliği (en az 350, en fazla 3.000 kaz) destek kapsamına alınmıştır.
Uygun harcama tutarı en az 20.000 Euro en fazla 1 milyon Eurodur. Kaz yetiştiriciliği için ise en fazla 250.000 Avrodur.
Yardım oranı en az %60 en fazla %70 olarak değişmiştir. (40 yaşın altındaki başvuru sahipleri ve yatırımın dağlık alanda olması durumunda %65, her iki koşulu da sağlayan başvuru sahipleri için %70).
IPARD II’de atık yönetimi yatırımı yapan başvuru sahiplerine yardım oranına ek %10 yardım oranı verilecektir.
Başvuru sahibinin sahip olduğu tarımsal işletmelerin toplam kapasitesi incelendiği durumlarda, daha önce en küçük yerleşim birimi bazında yapılan kontroller IPARD II kapsamında ilçe bazında yapılacaktır.
Son ödeme talep paketi sunulduğunda; tarımsal işletme çevre ve hayvan refahı konularında ulusal standartları sağlamalıdır.
Tarım ve Balıkçılık Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması Tedbiri
IPARD II’nin bu tedbirinde mikro işletmeler (10 kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri 1 milyon TL’yi aşmayan işletmeler) destek kapsamında değildir. Yalnızca küçük ve orta ölçekli işletmeler destek kapsamındadır. Başvuru aşamasında programda belirtilen kapasite limitlerinin altında olan başvuru sahipleri taahhütname vererek destek alabileceklerdir.
Başvuru sahibinin sahip olduğu işletmelerin toplam kapasitesinin incelendiği durumlarda, daha önce en küçük yerleşim birimi bazında yapılan kontroller IPARD II kapsamında il bazında yapılacaktır. Et işleme sektörüne de kaz eklenmiştir. Kesimhanelerde kapasite limitleri en az 100 en fazla 1000 kaz/saat olarak belirlenmiştir.
Et sektöründe IPARD I’de tüm yeni işletmeler destek kapsamında iken, IPARD II’de yalnızca kırmızı et kesimhanelerinde yeni işletme destek kapsamındadır. Et sektörünün diğer faydalanıcıları için ise kapasitesini artırmayacak olan mevcut işletmeler (kırmızı et ve kanatlı eti işleme, kanatlı eti kesimhanesi) destek kapsamındadır.
Süt toplama merkezleri için bir başvuru sahibi aynı ilde yapmak istediği yatırımı için 5 farklı yatırım uygulama adresinde (toplam kapasite 70 tonu geçmeyecek şekilde) süt toplama merkezi kurabilecek ancak toplam uygun yatırım tutarı üst limiti 1 milyon Avro’yu geçmeyecektir. IPARD I’de kamu katkısı toplam uygun yatırım miktarının %50 ’siydi. IPARD II’de buna ek olarak atık yönetimi yatırımı yapan başvuru sahiplerine yardım oranına ek %10 yardım oranı verilecektir.
Çiftlik Faaliyetlerinin Çeşitlendirilmesi ve İş Geliştirme Tedbiri
Bu tedbiri kapsamında, IPARD I Programında olmayan Yenilenebilir Enerji ve Makine Parkları IPARD II Programında destek kapsamına alınmıştır. IPARD I Programında yerel gıda ürünlerinde herhangi bir kapasite sınırı yokken IPARD II Programında et (en fazla 0,5 ton/gün et işleme kapasitesi) ve süt ürünleriyle (en fazla 10 ton/gün süt işleme kapasitesi) ilgili yerel ürünlerde kapasite sınırı getirilmiştir.
Bitkisel üretim, bitkisel ürünlerin işleme ve pazarlanması ve çeşitlendirilmesi alt sektörüne mantar eklenmiştir. IPARD I’de kamu katkısı toplam uygun yatırım miktarının %50’si iken IPARD II’de bu oran %65 olarak değişmiştir. IPARD I Programında gerçek ve tüzel kişilikler ÇKS ye kayıtlı olmak şartıyla başvurabilirken IPARD II Programında Faydalanıcı tanımı çiftçi, gerçek kişi ve tüzel kişiler olarak ayrılmıştır.
Bu programın nihai faydalanıcıları; Çiftlik veya çiftlik dışı faaliyetlerin çeşitlendirilmesinde çiftçi veya çiftçinin hane halkı üyesi olması, Kırsal alandaki gerçek kişiler, Kırsal alandaki özel tüzel kişiler Bitkisel üretim, bitkisel ürünlerin işleme ve pazarlanması ve çeşitlendirilmesi, Arıcılık ve bal üretimi, işleme ve pazarlanması, El sanatları ve yerel ürünlerde; Başvuru sahibi çiftçi veya çiftçinin hane halkı üyesi ise yatırım kırsal alanda olma zorunluluğu yoktur. Başvuru sahibi çiftçi veya çiftçinin hane halkı üyesi değil ise yatırım kırsal alanda olmak zorundadır.
El sanatları ve yerel ürünlerde;
Başvuru sahibi kırsal alanda yaşayan gerçek kişi ise yatırım kırsal alanda olmalı iken satış noktaları ve promosyon standları yatırımın yapılacağı ilin kırsal veya kent-dışı alanlarında olabilir. Kırsal Turizm ve Rekrasyonel Faaliyetler, Makine Parkları ve Yenilebilir Enerji için;
Başvuru sahibinin statüsüne bakılmaksızın yatırım KIRSAL ALANDA olmak zorundadır.
YENİ TEDBİRLER
Tarım Çevre – İklim- Organik Tarım Tedbiri kapsamında ÇKS’ye kayıtlı gerçek ve tüzel kişiler desteklenecektir. Başvuru sahibi, iyi tarım ve çevre uygulamalarını arazisinde toprak yönetimi yolu ile 5 yıl süre ile uygulayacağını taahhüt etmelidir. Başvuru yapılan tarım parsel büyüklüğü en az 0,2 hektar ve destek için başvurulan toplam alan büyüklüğü ise en az 1 hektar olmalıdır. Erozyon yönetimi, su korunması ve biyoçeşitlilik söz konusu olduğunda Ankara’da belirlenen araziler, Organik tarım kapsamında ise seçilecek pilot bölgeler ileride belirlenecektir. Hektar başına yapılacak ödemeler uygulama döneminde belirlenecektir. Danışmanlık hizmetleri ve çiftlik kayıtlarının hazırlanması ve işçilik giderleri uygun harcamalar kapsamındadır.
LEADER Tedbiri
Aşağıdan-yukarıya yerel kalkınma stratejilerinin uygulanması için her bir kırsal kalkınma programının bir LEADER bileşenine sahip olması gerekmektedir. Bu sebeple, Kurumumuz tarafından yürütülmekte olan IPARD Programının 2. öncelik ekseni altında “Yerel Kırsal Kalkınma Stratejilerinin Hazırlanması ve Uygulanması” tedbiri tanımlanmıştır. Söz konusu tedbir dört alt-tedbirden oluşmaktadır:
Alt-Tedbir 1: Yetenek kazandırma, harekete geçirme ve yerel kalkınma stratejilerinin hazırlanması,
Alt-Tedbir 2: Yerel kalkınma stratejilerinin uygulanması,
Alt-Tedbir 3: Yerel Eylem Gruplarının faaliyet giderleri,
Alt-Tedbir 4: İşbirliği projelerinin uygulanması. Bu alt tedbirlerin uygulanabilmesi için öncelikle Avrupa Komisyonu tarafından akredite edilmesi gerekmektedir. 250 Milyon Euro bütçesi bulunan program için Çorum (İskilip) ve Şanlıurfa (Birecik) ilçeleri belirlenmiştir. Genel hedefi ise il ve ilçe merkezinde LEADER yaklaşımı ile ilgili bilgileri ve beceriyi geliştirmektir. Uygulandığı ülkelerde başarılı uygulamaları ile dikkat çeken LEADER yaklaşımının ülkemizde uygulanması ile yepyeni bir kalkınma modeline geçiş yapılacağı açıktır.
Kırsal Altyapı Hizmetleri
Tedbir kapsamında köy idareleri, kırsal alanlarda yer alan il, ilçe belediyeleri ve yatırım alanı kırsal alanda olmak kaydıyla tüm belediyeler, mahalli idari birlikleri ve Tarıma Dayalı İhtisas Organize Sanayi Bölgeleri faydalanıcı olabilirler. Bu tedbir kapsamında en fazla 1 MW kapasitesine sahip yenilenebilir enerji yatırımları uygundur. En fazla uygun harcama tutarı 1,2 milyon Avro olarak belirlenmiştir. Bu tedbirdeki kamu katkısı oranı %100’dür.
Teknik Destek
Tedbirin faydalanıcısı Yönetim Otoritesidir. Tedbir kapsamında programın hazırlanması, yönetimi, izlenmesi ve değerlendirilmesine ilişkin danışmanlık vb. hizmetler; Yönetim Otoritesinin teknik kapasitesinin arttırılması için gerekli yatırımlar, İzleme Komitesi toplantılara ait giderler, bilgilendirme ve tanıtım faaliyetleri giderleri, seminer ve eğitimlere katılım giderleri, potansiyel Yerel Eylem Gruplarının oluşturulması ile ilgili harcamalar, programın değerlendirilmesine ilişkin harcamalar, tedbirlerin hazırlanmasına ilişkin harcamalar ve yönetim ve kontrol sistemlerinin iyileştirilmesine ilişkin yatırımlar destek kapsamındadır.